GELENEKSEL KONİŞMENTO : (TRADITIONAL BILL OF LANDING) ve ELEKTRONİK KONİŞMENTO"YA DÖNÜŞME:

BEHIN PEKTAS
behinpektashotmail.com


GELENEKSEL KONİŞMENTO : (TRADITIONAL BILL OF LANDING) ve ELEKTRONİK KONİŞMENTO'YA DÖNÜŞME:
“Konişmento, taşıyan veya onu temsilen kaptan(yahut yetkili bir acente) tarafından tek taraflı olarak düzenlenen ve yükün taşınmak üzere teslim olunduğu ikrarını(taşındıktan sonra) varma limanında senedin hak sahibi görünen hamiline,senedin iadesi karşılığında aynen teslim edileceği taahhüdünü ihtiva eden kıymetli bir evraktır.” Konişmento yeni bir sözleşme olmayıp mevcut sözleşmeyi tevsik eder. Konişmento, yaklaşık XIV. yüzyılda gemi sahibi tarafından düzenlenen ve yüküyle yolculuk yapamayacak tacirden malların teslim alındığını gösteren bir belge olarak ortaya çıkmıştır. Konişmento önceleri, malın türünü, miktarını ve hangi şartlar altında teslim alındığını simgeliyordu. Daha sonraki deneyimlerin sonucunda, yük sahibi ile taşıyıcı arasında ortaya çıkan ihtilaflârın çözümü amacıyla taşıma sözleşmesinin hükümlerinde konişmentoya atıf yapılmaya başlanılmıştır. XVIII. yüzyılda ise konişmento kıymetli evrak fonksiyonu kazanmıştır. Bu yeni fonksiyonu sayesinde malların varma limanına ulaşmasından evvel, alıcının malları üzerinde tasarruf yapmasına imkân sağlanmıştır. 1978 Birleşmiş Milletler Denizde Eşya Taşıma Sözleşmesi(Hamburg Kaideleri) m:17
‘’ Konişmento, taşımaz sözleşmesini tevsik eden, eşyanın taşıyan tarafından teslim alındığını veya gemiye yüklendiğini gösteren öyle bir senettir ki, taşıyan eşyayı, ancak bu senedin iadesi karşılığında teslim etmekte yükümlüdür.’’
1953 Türk Ticaret Kanunu m:743
C - CİROSU KABİL OLAN DİĞER SENETLER:
Madde 743 - Makbuz senetleri, varant, konşimento, taşıma senedi gibi cirosu kabil olan senetler hakkında; cironun şekli, hamilin hak sahipliği, iptal kararı ve senedi elinde bulunduranın onu iade ile mükellef olması hususlarında poliçelere müteallik hükümler caridir.
Hamburg Kaideleri’nin ve Ticaret Kanun’nun ilgili maddelerinden geleneksel konişmentoyu senet olarak kabul etmişlerdir.Senet, bir kişinin iradesinin üzerinde şekillendiği maddi bir cisim olarak anlaşılmaktadır(1). Konişmento ise bir senet olarak taşıyanın iradesini açığa çıkarmaktadır.(2 ) Konişmento olması için taşıyan tarafından beyan olunacak bir iradeye, iradenin üzerinde beyan olunduğu bir kağıda ve beyan şekli olarak da günlük bir lisandakaleme alınmış yazılı bir metne ihtiyaç vardır.(3)
1)Öztan,F:Kıymetli Evrak Hukuku, B.Ankara 1997 s.14
2)Karan H:Elektronik Konişmento Mayıs 2004 s:37
3)Karan H:Elektronik Konişmento Mayıs 2004 s:39
Konişmentonun düzenlenme şekleri:
a) Uzun Konişmento(Long form of bill of landing) ve
b)Kısa Konişmento (Short form of bill of landing)
olarak 2’ye ayrılmıştır.
Uygulamada genellikle uzun konişmento düzenlenmektedir. Bu konişmento türünde taşıyanın bu taşıma süresince genel şartları konişmentonun arka yüzüne basılmaktadır.
Türk hukukunda konişmento üzerinde nelerin yazılması gerektiği Türk Ticaret Kanunu m:1098’de belirtilmiştir.
‘’Konişmento aşağıda yazılı hususları ihtiva eder:
1. Taşıyanın ad ve soyadını veya ticaret unvanını;
2. Kaptanın ve soyadını;
3. Geminin adı ve tabiiyetini;
4. Yükletenin ad ve soyadını veya ticaret unvanını;
5. Gönderilenin ad ve soyadını veya ticaret unvanını;
6. Yükleme limanını;
7. Boşaltma limanını veya buna dair talimat alınacak yeri;
8. Gemiye yüklenen veya taşınmak üzere teslim alınan malların cinsi, ölçüsü sayı veya tartısı, markaları ve haricen belli olan hal ve mahiyetleri
9. Navluna ait şartları;
10. Tanzim olunduğu yer ve günü
11.Düzenlenen nüshaların sayısı’’
Konişmento işlevi sebebiyle milletlerarası ticarette önemli bir yere sahiptir. Konişmento, taşıyanla konişmento hamili arasındaki taşıma ilişkilerini düzenlemekle kalmamakta, satıcı ile alıcı arasındaki satım ilişkilerinde, banka ile alıcı veya satıcı arasındaki kredi ilişkilerinde ve devlet ile ihracatçı ve ithalatçılar arasındaki gümrük ilişkilerinde kendisine önemli sonuçlar bağlanmaktadır.Konişmento sayesinde eşya üzerindeki haklar daha kolay ve hızlı devredilebilmekte, ticaret kredilendirilebilmekte, standartlara bağlanabilmekte, devlet kontrolü altında tutulabilmektedir.(4)
4)Kelly, R B.:’’Electronic Bills of Lading ‘’p.353;Kiantou- Pampouki:’’ Current Developments Concerning the Form of Bills of Lading Greece’’
Böylelikle konişmento aynı ülkelerde bulunmayan ama denizaşırı satım işlemi yapan alıcının ve satıcının satım işleminden doğan teslim borcunu hazırlar arasında gerçekleşiyormuş gibi ifa etmelerini sağlamaktadır. Satıcı kendi ülkesindeki alıcının bankasına konişmentoyu devretmek suretiyle semeni tahsil edebilmekte, alıcı ise semeni ödenmesinin karşılığında senette tanımlanan eşya üzerinde zilyetlikten ve taşıma sözleşmesinden doğan hakları kazanabilmekte, özellikle taşınması esnasında eşyayı tekrar satabilmek ve teminat olarak gösterebilmek imkanına kavuşmaktadır. Böylece, satıcı semenin ödenmemesi, alıcı ise eşyanın kendisine devredilmemesi riskini üstlenmekten kurtulur.(5)
Geleneksel konişmentonun kağıttan meydana gelmesi ve bir irade açıklamasını içermesi, onun bir hukuki ilişkiyi ve maddi durumu tevsik eden ispat fonksiyonunu gözler önüne sermektedir.Bu manada konişmento, bir yük senedi olup, bir nevi diğer bütün senetlerde olduğu gibi ilave ikili işleve sahiptir.(6)
a)Taşıma Senedi: (Denizde eşya taşıma sözleşmesini tevsik eder)
b)Tesellüm veya Yükleme Makbuzu (Eşyanın gemiye yüklendiğini veya yüklenmek üzere teslim alındığını tevsik eder)
a)Taşıma Senedi: (Denizde eşya taşıma sözleşmesini tevsik eder)
Konişmentonun düzenlenmesinde, taraflar arasında denizde bir eşya taşıma sözleşmesinin yapıldığı anlaşılmaktadır. Böylelikle taşıyan taraf olduğu bir taşıma sözleşmesinin varlığını açıklamış olur.
La Haye Kaidelerinin 3(3)maddesi, Hamburg Kaidelerinin 14(1) maddesi ve Türk Ticaret Kanunun 1097.maddesinde de açıklandığı gibi, konişmento, eşyanın taşıyanın hâkimiyetine girmesi şartıyla taşıma sözleşmesinin yapıldığı tarihten daha sonra düzenlenebileceğinden (7), ondan taşıma sözleşmesinin tüm renklerini barındırması beklenemez.
Konişmentonun aslında taşımaz sözleşmesi ispat eden bir araç olduğunu anlaşılmaktadır.Anglo_Sakson hukukunda ise taşıma sözleşmesiyle bir tutulmaktadır.
b)Tesellüm veya Yükleme Makbuzu (Eşyanın gemiye yüklendiğini veya yüklenmek üzere teslim alındığını tevsik eder)
Kanunun tanıdığı iki tür konişmento vardır. Bunlar yükleme konişmentosu ve tesellüm konişmentosudur. Fakat bunların yanında uygulamada yer edinmiş konişmento türleri de vardır.
5) Karan H:Elektronik Konişmento Mayıs 2004 s:41
6)Öztan, F:Kıymetli Evrak Hukuku s:20
7) Karan H:Elektronik Konişmento Mayıs 2004 s:43,KarşılaştırınızZekos,G I:’’The Contractual Role of Documents Issued under the CMI Draft Instrument on Transport Law ‘’
Taşıma sözleşmesinin genel şartları genellikle konişmentonun arka yüzüne yazılır. Böyle konişmentolara “Standard long form bill of lading”adı verilmektedir. Bunun yanında, taşıma sözleşmesinin genel şartlarının kaldırıldığı ve bunun yerine taşıma sözleşmesine atıf yapan bir belgenin eklendiği konişmentolar vardır ki bunlara “short form bill of lading” adı verilir.(8)
1. Yükleme Konişmentosu Genel olarak konişmento, yükün gemiye yüklenmesinden sonra verilir. Ancak yükletenin muvafakati ile, yüklemeden önce, malların taşınmak için teslim alınmasından sonra da verilebilir.(9) Yükün gemiye yüklenmesinden sonra düzenlenen konişmentoya yükleme konişmentosu denir. Taşıyanın yükü genellikle yüklemeden önce teslim almadığı charter taşımalarda kullanılır.(10) 2. Tesellüm Konişmentosu Yükün taşınmak için teslim alınmasından sonra ve fakat henüz gemiye yüklemeden önce düzenlenen konişmentodur. Yük taşıyanın zilyetliğine geçtiği andan itibaren konişmento düzenlenir. Genelde tarifeli sefer yapan gemilerle yapılan taşımalarda kullanılır.(11) Aynı zamanda, tesellüm konişmentosuna malların ne zaman ve hangi gemiye yüklenmiş olduğuna dair şerh verilirse o zaman bu konişmento yükleme konişmentosu hükmündedir. Tesellüm konişmentosunun düzenlenmesi yükletenin muvafakati ile olur(TTK.1097/son)(12)
Konişmento,1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu 296. Maddesince kesin delil teşkil eden bir senettir ve konişmentoda yazılan bilgilerin doğruluğu delil ile ispatlanmış kabul edilmektedir. La Haye Kaideleri m:3(4)ve Türk Ticaret Kanunu m:1110 Konişmentonun taşıyanın malları senet üzerinde yazılı olduğu gibi teslim aldığına dair karine yarattığı hükme bağlanmıştır.(13)

8) 22 ŞANLI/EKŞİ, s.267
9) OKAY, s.31
10) 25 ÇAĞA/KENDER, s.67.
11) ŞANLI/EKŞİ, s.266.
12) TEKİL,F.: Navlun Mukaveleleri, İstanbul, 1973, s.40.
13)SS Shickshinny 1954AMC 1616,1620 (SD NY 1954)/Silver v. OCEAN SS Co. Ltd.1929 All E.R. 611,614/ HGK.08.12.1971, E.69/T -821,K 729 (İst.Bar.Der.)
Gemiye yüklemek için mallar, hasarsız ve iyi durumda alınmışsa temiz konişmento, aksi halde düzenlenen konişmento da kirli konişmentodur.2000 tarihli INCOTERMS CIF-A1’e ve UCP 500’ın 32. Maddesine göre satıcının alıcıdan veya bankasından semeni tahsil edebilmesi için alıcıya veya bankasına ‘’temiz konişmento ‘’(clean bill of lading), yani eşyanın veya ambalajının ayıplı bir halde bulunduğunu açıkca göstermeyen bir konişmento ibraz etmesi gerekir. UCP 500’in 31. Maddesinde ‘’yükletene yüklenmiş ve sayılmıştır’’ (shipper’s loud and count) ya da ‘’ yükletence içerdiği söylenmiştir’’(said by shipper to contain) veya aynı manaya gelen başka bir şerhin konişmentoyu temiz olmaktan çıkarmayacağı açıklanmıştır. Temiz olmayan konişmentonun tedavül gücü ve dolayısıyla ticari itibari zayıftır ancak onun konişmento olarak nitelendirilmesinde bir sorun teşkil etmez.(14)
Konişmentonun devir edilebilme özeliği sayesinde eşya gemi üzerinde taşınırken kredilendirilebilmekte veya başkalarına satılabilmektedir. Konişmentonun devrinde uygulanacak şekiller konişmentonun yazılma türüne göre değişiklik gösterir.Türk Ticaret Kanunu m:1101 yükletenin talebine bağlı olarak taşıyan,konişmentoyu gönderilenin emrine veya sadece emre olarak düzenlemesi mümkündür, bu durumda devri edilebilmesi için senedin ciro ve zilyedliğinin devri aranmaktadır.Konişmentonun ciro edilmesind ise Türk Ticaret Kanunu m:743 poliçelere ilişkin hükümler uygulanır. Türk Ticaret Kanunu m:593 poliçe cirosunun kayıtsız şartsız olması gerekir.
Konişmento Türk Ticaret Kanunu m:1141’de tedavül kabiliyeti bulunan kıymetli bir evrak olduğundan, bunu devralan kişinin konişmento içeriği malın ne zaman yüklendiğini bilmesi, bu malın tekrar satışı bakımından özel bir önem taşımaktadır. Bu özellikle CIF satışlarda önemli bir husustur. Ayrıca akreditifli işlemlerde akreditifin geçerliliği açısından da önemlidir. Konişmento tarihi kusurlu olarak yanlış yazılmışsa taşıyan bundan doğan zararlardan sorumlu olmaktadır.
Türk Ticaret Kanunu m: 1097/1’e göre konişmento, taşıyan tarafından yükletenin isteği üzerine ve yükletenin istediği kadar örnek halinde düzenlenir. Yükletenin isteği halinde bu, taşıyan için bir zorunluluktur. Talebin bulunmaması halinde konişmento düzenleme zorunluluğu yoktur. Ancak, özellikle uluslararası mal satışlarında oynadığı önemli rol ve akreditif işlemlerinde bankalarca mutlaka aranılan bir belge olması nedeniyle hemen her taşımada konşimentonun düzenlenmesi talep edilmektedir(15). Konşimentonun düzenlenmesi için yükün teslim edilmiş veya yüklenmiş olması şarttır.
Türk Ticaret Kanunu. m:1097/4’e göre konişmentoyu düzenlemeye yetkili ve yükümlü olan kişi taşıyandır. Taşıyandan başka kaptan veya donatanın (armatör, geminin işletmecisi) bu hususta yetkili kılacağı herhangi bir temsilci de, konişmento düzenleyebilir. Donatan veya taşıyanın farklı kişiler olmaları halinde çoğu kez sözleşmelere ve konişmentolara donatanın veya gemi işletme müteahhidinin taşıyan sayılacağına dair kayıt konulur.
14) Karan H:Elektronik Konişmento Mayıs 2004 s:53
15) ŞANLI/EKŞİ, s.266
ELEKTRONİK KONİŞMENTOYA DÖNÜŞME :
Devletlerin posta hizmetlerine yeterli yatırımları yapmamaları sonucu oluşan aksaklıklar milletlerarası ticarette büyük sorunlara sebebiyet vermiştir. Tek bir konişmentoya konu olan petrol gibi malların değerinin milyonlarca dolarla ifade edildiği günümüzde, tacirlerin böyle pahalı bir yükü temsil eden senedi incelemelerine ayırdıkları süre uzamıştır.(16) Özellikle bankalar akreditif işlemleri esnasında konişmentoyu incelemeye uzun süreler ayırmışlarıdır. Teknolojinin ilerlemesiyle eşyanın boşaltma limanına ulaşma süresi kısalmış ancak posta hizmetlerinin yetersizliği konişmentonun yetkili hamilin eline geçmesinde geç kalınmaktadır.Taşıyanların konişmento kendisine ibraz olunmadan eşyayı teslim etmekten kaçınmaları yüzünden,mallar ve gemiler limanlarda yığılmıştır.(17)
Geleneksel konişmentonun günümüz şartlarında gelişen teknoloji karşısında yetersiz kalması milletlerarası ticaret ilişkilerini sekteye uğratmıştır. Konişmentonun yükten önce boşaltma limanına ulaşması, semenin ödeneceği anda ara satıcıların elinde bulunması ve evrakta sahteciliği önleyecek şekilde yeniden düzenlenmesi ihtiyacı doğmuştur.Bu ihtiyaç sebebiyle geleneksel konişmento ,elektronik konişmentoya dönüşmüştür.Milletlerarası ticaret hayatında farklı çeşitleri bulunan elektronik konişmento türlerinden örneklere değinelim.
A)SCANDINAVIAN DATA FREIGHT RECEIPT (DFR)
Kuzey Atlantik taşımacılığının aşağı yukarı yüzde ellisi sevk irsaliyesine konu olmaktadır. Konteynerin taşımacılık hayatına girmesiyle, taşıyanlar ve yükle ilgililer konteynerleri ve içindekileri takip edebilmek maksadıyla işletmelerini bilgisayarlarla donatmak zorunda kalmışlardır. Çoğu zaman konteynerlerin yükleteni ve gönderileni, aynı şirketler grubunun birer kardeş işletmesi olduklarından, masraflardan tasarruf edebilmek maksadıyla geleneksel sevk irsaliyesindeki verileri bilgisayarları vasıtasıyla elektronik yoldan birbirlerine ileterek gönderilenin varma limanında yükü gecikmeksizin teslim almasına imkan sağlamışlarıdır. Bu uygulamanın ilk örneği 1971 yılında İskandinav Ülkeleri ile ABD arasında düzgün hat taşımacılığı yapan ATLANTIC CONTAINERS LINES (ACL) vermiştir.(18) ACLİ Kuzey Atlantik taşımacılığında kullanılmak üzere ‘’ SCANDINAVIAN DATA FREIGHT RECEIPT (DFR) adı altında bir tip sevk irsaliyesi hazırlamıştır. Varma limanında eşya, DFR’de gönderilen olarak adı zikredilen kişiye teslim edilmiştir. Eşyanın gönderilence tesellümü herhangi bir belgenin ibrazı şartına bağlanmamıştır.
DFR’ye taşıma şartlarına ilişkin koşullar ilave edilmemiştir. Aslında bu haliyle sevk irsaliyesinden ziyade bir makbuz mahiyetini taşıyan DFR, ne yazık ki eşya üzerinde bankalar için yeterli güvence verememiştir.(19)
16) Karan H:Elektronik Konişmento Mayıs 2004 s:97
17)Grönfors,K:Electronic Documents
18) Karan H:Elektronik Konişmento Mayıs 2004 s:102, Sundaran,J ‘’Paperless Trading’’ s:1
19)Gaskell-Asariotis-Baatz: Bill of lading s:22
B)CARGO KEY RECEIPT (CKR)
Scandinavian Data Freight Receipt’in kredi kuruluşlarının ihtiyacı olan güvenceyi temin edememesi üzerine,Atlantic Container Lines,DFR örneğinden de istifade ile ‘’Cargo Key Receipt-DataLading’’ (CKR) adı altında ikinci bir elektronik sevk irsaliyesi yaratmıştır.İki belge arasındaki en önemli fark,CKR.ye ‘’NODISP’’ olarak bilinen bir kayıdın eklenmiş olmasıdır.Bu kayıtta gönderilenin alıcının bankası ve ihbar tarafının ise eşyanın alıcısı olduğu belirtilmekte ve yükletenin gönderileni değiştirme hakkı elinden alınmaktadır.(20)Bu şekilde bankaya ek güvence getirilse de,CKR den yararlananların sayısı sınırlandırılmıştır ve CKR eşyanın taşınması sırasında nama yazılı bir senet gibi el değiştirdiğinden, iyiniyetli yeni alıcılar bakımından yeterli güvence verememiştir.(21)
C)BOLERO BILL OF LADING
AB Komisyonu, 1993 yılında Information Society General Directorate’in, Roma Antlaşmasının 155(1) maddesini de dikkate alarak elektronik imza ile birlikte elektronik konişmento kullanımını yaygınlaştırmak maksadıyla kaleme aldığı rapora istinaden ileride ‘’BOLERO’’ olarak adlandırılacak bir projeye destek vermiştir.BOLERO.BIMCO tarafından daha 1991 yılında CMI Kaideleri baz alınarak yapılan bir çalışmadan esinlenerek yaratılmıştır.
Bolero ile kurulan sistem dışa kapalıdır.Sisteme entegre olabilmek için üye olmak be BOLERO Elektornik Konişmento Kaidelerinde belirlenen genel işlem şartlarını kabul etmek gerekmektedir.(22)
Bolero konişmentosu,(UN-EDIFACT) standart mesaj temelinde EDI ortamında yapılanmıştır.(23)
20) Karan H:Elektronik Konişmento Mayıs 2004 s:103,Richardson,J:’’Non-Negotiable Transport Documentation’’ s:177-
21) Karan H:Elektronik Konişmento Mayıs 2004 s:103 Goode,R,M(ed)Electronic Banking
22)Genel İşlem Şartları bakında bakınız: boleroassociation.0rg/dow-docs.htm
23)Karan H:Elektronik Konişmento Mayıs 2004 s:112, Boom,W.H.van,’’Electronic Bill of Lading’’ s:9
Bolero’da işlemlerin güvenliği , dijital imza ve kripto teknolojilerinden yararlanılarak sağlanmaktadır.Dijital imza olarak hafızada tutulamayacak kadar karışık harf ve sayılar kullanıldığından, imza verileri,akıllı bir karta kayıt edilmektedir.Üyeler elektronik imzalarının ve bu manada akıllı kartların kullanımından sorumlu tutulmuştur.(24)
Bolero sisteminde, taşıyan, yükletene iletilmesini istediği konişmento metnini elektronik olarak imzalamak ve referans numarası eklemek suretiyle CMP.ye yollamaktadır.CMP, kimlik ve imza verilerinin doğruluğunu onayladıktan sonra bu mesajı kaydetmekte ve alındığını taşıyana teyit etmektedir.Ardından konişmentoyu elektronik veri siciline yollamakta ve oraya kaydını yaptırmaktadır.Yükleten, mesajı aldığını CMP vasıtasıyla taşıyana bildirmektedirYükleten bu bildirimden itibaren 24 saat içinde konişmentoyu kabul etmediğini yine CMP aracılığı ile taşıyana bildirmedikçe, kendisi ile taşıyan arasında bir konişmento ilişkisi yaratılmış olmaktadır.(25)
Bolero sadece konişmentonun değil, satım senedi, akreditif belgesi gibi diğer ticari belgelerin de elektronik ortamda yollanmasına ve kaydedilmesine imkan veren bir projedir. Bu yapısıyla SEADOC örneğinden farklı olarak ticari ilişkiye girenlerin ihtiyaçlarına bu ilişkinin tüm yönleriyle cevap vermeye çalışmaktadır.(26)
Bolero sistemine üye aidatının bedeli 300 USD’dir, rakamın azlığı sebebiyle sisteme üyelikler her geçen gün artış göstermektedir. Ancak bu sistemde BAL’ın sorumluluğu 100.000 USD ile sınırlandırmak istenmesi ve sistemin dışa kapalı olması eleştirilmektedir.
Elektronik Konişmentoda Elektronik İmza:
Elektronik konişmento için taşıyanın elektronik ortama kopyalanmış imzası bile tek başına yeterlidir. Taraflar dilerlerse aralarında elektronik imzanın geleneksel anlamda imzaymış gibi geçerli olduğuna dair bir anlaşma yapabilirler. CMI Elektronik Veri Değişimi Kaidelerinin m:11 de bu belirtilmiştir.Güvenli elektronik imza ile oluşturulan elektronik konişmentonun senet olarak kabulü,Elektronik İmza Kanunu m:5 ve 23 maddelerive dolayısıyla Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunun 295/a maddesi gereğince zorunludur.(27)
24) Karan H:Elektronik Konişmento Mayıs 2004 s:111, Sundaran,J:’’Paperless Trading’’ s.1
25)Bolero Elektronik Konişmento Kaideleri s:9
26)Konuralp,H.:Genel Hatlarıyla Elektronik İmza Kanunu ,www.tbb.org.tr/turkce/konferans.htm
27)Karan H:Elektroik Konişmento Mayıs 2004 s:113, Damas P ‘’E-Shippers Kick the Paper Habit’’ s:1
Incoterms.lerin 1990 ve 2000 versiyonlarında A8 kurallarında Da satıcının alıcı ile elektronik ticaret anlaşması yapması halinde geleneksel konişmento yerine elektronik konişmento ibraz ederek taşıma senedi verme borcunu ifa edebileceği kabul edilmiştir.
Elektronik Konişmentonun elektronik bir senet olarak vergi dairelerince kabulü için 1961 tarihli Vergi Usul Kanunun 28.12.2001 tarihli ve 4371 sayılı Kanunun 4. maddesiyle değiştirilen mükerrer 242. Maddesinde Maliye Bakanlığı’na düzenleme yapma yetkisi verilmiştir.Fakat Maliye Bakanlığı’nın elektronik konişmento hakkında her hangi bir düzenleme henüz yapmamıştır.Elektronik yoldan aslına ulaşılması mümkün olduğundan vergi dairelerinin kabul etmesini beklemek gereklidir.
Gümrük Kanu m:60(4) maddesinde bilgisayar ortamında hazırlanan senetlerin, dolayısı ile konişmentonun kabulüne Gümrük Müsteşarlığının yetkili olduğunu belirtilerek, elektronik senedin ve konişmentonun kabulü hakkında önemli bir adım atılmıştır. Ancak Müsteşarlık bu güne kadar bu yetkisini kullanmamıştır.
Sonuç:
Elektronik konişmento sözleşmesinin kurulması için geleneksel konişmento sözleşmesindeki gibi tarafların uygun irade beyanlarını birbirlerine açıklamaları yeterlidir. Elektronik konişmento sözleşmesinde yapılan irade açıklaması elektronik veri sicilinde kayıt altında tutulur ve hazır olmayanlar arasında kurulduğundan Borçlar Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.
Elektronik konişmentonun elektronik hamule senedi sayılması için kayıdın tutulduğu elektornik sicilden taşıma sözleşmesinde taşıyanca tesellüm edilen eşyanın ne olduğu anlaşılmalıdır ve taşıyanın imzasının bulundurmalıdır.
Türk Hukukunda elektornik konişmentonun geleneksel konişmentoyla aynı sonuçları doğurabilmesi için taraflar kendi aralarında elektronik konişmento kullanma sözleşmesi yapmalıdırlar.